سینماحقیقت هفدهم به پایان رسید؛ دریچه‌ی همیشه باز به روی واقعیت

اختتامیه جشنواره فیلم مستند ایران به دبیری محمد حمیدی مقدم، با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی، علی دهکردی رئیس خانه سینما و هنرمندان و چهره های فرهنگ و هنر برگزار شد.

محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ابتدای سخنان خود گفت: خدای متعال را شاکر هستم که در آغاز فصل زمستان، به بهار حوزه فرهنگ و هنر ورود کرده و فصل جشنواره‌های فرهنگی و هنری کشور را گرامی می‌داریم. آغاز جشنواره‌ها همراه با هفدهمین جشنواره سینماحقیقت شد.

او ادامه داد: جشنواره امسال به لحاظ کمی و کیفی، طبق گزارش‌های خوبی که سازمان سینمایی و آقای محمد حمیدی مقدم عنوان کرده‌اند، به نظر می‌رسد که راه رشد خود را طی کرده است. این‌جا دوستانی که موفق به کسب جایزه شدند نیز گلایه‌های درستی را مطرح کردند. در فضای مدیریتی سینمایی کشور باید به راه‌حل های روشنی برای حمایت‌های دقیق و نقطه‌ای از فعالان این حوزه برسیم.

اسماعیلی بیان کرد: در سال جاری برای فیلم کوتاه، با همکاری انجمن سینمای جوانان ایران، بیش از ۱۸۰ میلیارد تومان در اختیار سازمان سینمایی قرار گرفت. در حوزه حمایت از تولیدات شهرستان‌ها عدد حمایت قابل توجه است. شاید یک سوم کارها از شهرستان‌ها به دبیرخانه می‌رسد و شاید ما از ۷۰ فیلم مستند حمایت کردیم و این حوزه همچون سایر حوزه‌ها کار ساخت پرهزینه‌ای دارد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: تا همین دو سال پیش با بودجه‌ای کم می‌شد از فیلمی حمایت کرد اما امروز کار حمایت گران‌تر و به تبع آن سخت‌تر شده است. برای مثال ما شبکه نمایش خانگی را داریم. هدف ما حمایت جدی از این حوزه است. بخش عمده‌ای از حمایت‌های ما خارج از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و نیازمند توسعه است. ما آمادگی این حمایت را داریم و دوستان من در سازمان سینمایی باید طرح‌هایشان را ارائه دهند. این نکته را همین‌جا عرض می‌کنم که اگر امسال از ۷۰ اثر مستند حمایت شده است، ما این آمادگی را داریم که سال بعد با دو برابر بودجه، تعداد دو برابری اثر را حمایت کنیم.

او گفت: مساله مهم امروز کشور موضوع آب است. ما از وزارت نیرو برای ساخت سریالی در حوزه آب درخواست حمایت کردیم. سینمای مستند بهترین دریچه برای آشنایی مردم با واقعیت‌ها است. این را باید بگویم که سینماحقیقت، جشنواره‌ای است که به نام و عنوان خود وفادار است. امسال بسیاری از مستندها در حمایت غزه بود که بیش از بیست هزار نفر جلوی چشم همه مردم دنیا در آن‌جا به قتل رسیدند. آیا خون مردم فلسطین کمرنگ‌تر از انسان‌های شریف دیگر نقاط دنیا است؟ چرا هیچ واکنشی نمی‌بینیم؟ قطعنامه‌ها هم با حدف موضوع آتش بس راضی به حرف شده است.

اسماعیلی ادامه داد: اقلیت نژادپرست ظالم، خشن و خون‌خوار که مدیریت این فضا را در سازمان‌های جهانی جلو می‌برند، آن‌ها دوست ندارند صدا و تصویری از ظلمشان پخش شود اما مستندسازان این مهم را انجام می‌دهند. از محمد خزاعی درخواست حمایت بیشتر از مستندسازان را دارم تا امکان فعالیت بیشتر فیلمسازان جوانان فراهم شود. در پایان نیز از هیات داوران، فیلمسازان، اهالی رسانه و علاقه‌مندان به حوزه فرهنگ و رسانه تشکر می‌کنم.

حمیدی مقدم در این مراسم گفت: امسال در جشنواره شاهد رقابت نسل‌های مختلف و جوانان بودیم. آنچه این جشنواره را به یادماندنی می‌کند حضور پررنگ جوانان است. چه آنهایی که با حضورشان در اکران‌ها به خانه جشنواره آمدند چه آنها که در کارگاه های آموزشی حضور پر رنگ خود را ثابت کردند.
وی ادامه داد: جشنواره امسال، عرصه ای برای نمایش فیلم‌های انتقادی و اجتماعی و پرسشگر بود؛ مستندهایی که درباره محیط زیست، زنان، خانواده، زیبایی های ایران و غم های مشترک ساخته شده بودند.

حمیدی مقدم افزود: جشنواره امسال مملو از فیلم هایی صادق و امیدوار بود. فیلم هایی که تماشاگر را به تکاپو و تلاش دعوت می کرد. فیلم هایی که تماشاگر را محصور در شرایط نمی دید. فیلم های صریح که راه حل ارائه می داد. با شکل‌گیری بخش غزه در جشنواره حقیقت هفدهم، به شکل جدی به تصویر غزه و فلسطین در رسانه های غربی پرداختیم.
وی در ادامه خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: دست ما به عنوان نهاد تولید در این میدان خالی است. سینمای مستند ایران نیازمند توجه و مدیریتی جدی است. از سوی دیگر هدف ما رسیدن به بازارهای جهانی است. سینمای مستند ایران این قابلیت را دارد که یک مرجع منطقه ای باشد. نمایش و دیده شدن مستندهای ایرانی در منطقه نباید آرزویی محال شود و باید هدفی قابل دسترسی باشد. افزایش مخاطبان ورود به تلویزیون ها و بازارهای جهانی برای ما مهم است.

دبیر هفدهمین جشنواره سینما حقیقت، در پایان با اشاره به حضور فیلمسازان در این رویداد گفت: در پنج روز گذشته بخشی از قدرت جذابیت و شکوه سینمای مستند را در خانه جشنواره دیدیم. امیدوارانه به انتظار دوره بعدی جشنواره سینما حقیقت می مانیم و به آینده سینمای مستند ایران چشم می دوزیم.

برگزیده ها

در ادامه این برنامه جایزه بخش کوتاه و نیمه بلند بین‌ الملل با حضور هانا پولاک مستندساز لهستانی، جمیز لانگی مستندساز امریکایی و مهرداد اسکویی مستندساز ایرانی؛ داوران بخش کوتاه و نیمه بلند جشنواره هفدهم حقیقت اهدا شد.
دیپلم افتخار بخش بین الملل به مستند سقف سنگی به کارگردانی رویا رهبانی از ایران رسید.
همچنین دیپلم افتخار مستند کوتاه به فیلم پورزال به کارگردانی احسان فرخی فرد و ماریا ماوتی از ایران اهدا شد. ماوتی جایزه خود را به مردم سیستان و بلوچستان تقدیم کرد.
جایزه بهترین مستند کوتاه بین الملل به فیلم ارتعاشاتی از غزه به کارگردانی رحاب نزال از کانادا رسید.

او در پیامی به جشنواره سینما حقیقت گفت: این جایزه را به کودکان فلسطینی تقدیم می کنم مخصوصا کودکان ناشنوای غزه. از شما می خواهم تا از جنبش بایکوت و تحریم محصولات اسرائیل حمایت کنید و هر کاری به عنوان هنرمند و شهروند برای حمایت از فلسطین انجام دهید.

در ادامه دیپلم افتخار مستند نیمه بلند بین الملل به فیلم‌ مولودی گنج مادری دانا به کارگردانی سنیج بشیل تاچ از ترکیه رسید.

جایزه بهترین مستند نیمه بلند بین الملل به مستند انجمن کلاشینکف به کارگردانی کریستف کاراباش از لبنان اهدا شد.
جایزه ویژه هیات داوران بخش کوتاه به مستند در دست ساخت به کارگردانی مارکوس تویوو از فنلاند اهدا شد.
لوح افتخار و جایزه ویژه هیات داوران بخش نیمه بلند همنوایی عاشقانه به کارگردانی آذر محرابی از ایران رسید.
هیات داوران مستند بلند بخش بین‌الملل با حضور میلیاوشا ایتوگانووا از روسیه‌، سیدرضا میر کریمی کارگردان ایرانی جوایز این بخش را اهدا کردند.

زندان مرکزی ولادیمیر به کارگردانی یولیا بوبکووا لوح افتخار در بخش فیلم مستند بلند در بخش بین الملل را دریافت کرد.

لوح افتخار مستند بلند در بخش بین الملل نیز به ستار الکلاسیکو به کارگردانی هادی شریعتی اهدا شد.
شریعتی پس از دریافت جایزه خود گفت: وقتی فیلم های ما در بخش بین الملل دیده می شود به چشم داوران ملی نمی آید. وضعیت سینمای مستند ایران نیازمند بازنگری جدی است. سینماگران شریفی در سینمای مستند ایران کار می کنند. آنان را دریابید.

جایزه سرباز وطن در بخش شهید سلیمانی به فیلم عیدوک به کارگردانی امیر عسگری اهدا شد.

در بخش دیگری از این مراسم، از وائل الدحدوح خبرنگار فلسطینی تقدیر شد.

جوایز بخش شهید آوینی 

جایزه ویژه مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری به مستند «بحران خاموش» ساخته محمدحسین حقیقی اهدا شد.

جایزه ویژه بنیاد پانزده‌ خرداد به مستند نفس ساخته علیرضا باغشنی تعلق گرفت.

جایزه و تندیس برنزی شهید آوینی به مستند بی‌قرار ساخته محمدعلی فارسی اهدا شد.

مستند «احمد» به کارگردانی مصطفی رزاق کریمی نیز جایزه و تندیس نقره‌ای شهید آوینی را دریافت کرد.

مستند «قوی دل» به کارگردانی علی فراهانی صدر جایزه و تندیس طلایی شهید آوینی را از آن خود کرد.

بزرگداشت ناصر طهماسب

در بخش دیگری از اختتامیه هفدهمین جشنواره سینماحقیقت، یاد و خاطره زنده یاد ناصر طهماسب، گوینده و بازیگر که امروز و همزمان با برگزاری این مراسم، خبر درگذشت او در رسانه به انتشار رسیده بود، گرامی داشته شد.

احسان امی کارگردان مستند می ۱۹۶۸ پس از دریافت جایزه بهترین گوینده گفتار متن که  به زنده‌یاد ناصر طهماسب اهدا شد، گفت: امروز که به من گفتند ایشان کاندیدا هستند، هرچه تلاش به برقراری ارتباط می‌کردیم، موفق نمی‌شدیم. نمی‌دانستیم چه اتفاق غمباری افتاده است. آقای طهماسب در برابر هیولای نطق‌کش شبه روشنفکری ایستاد و شخصیتی بزرگ بود.

1403، سال بهتری برای سینما خواهد بود

در بخش دیگری از این مراسم، محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی گفت: من دوست دارم گلایه‌های سینماگران را بشنوم و برای آن‌ها راهکار پیدا کنم. من با شما همدردی می‌کنم. دوست داشتم در شرایط بهتری سکان‌دار این مسئولیت می‌شدم. ای کاش بحث‌های اقتصادی امروز به جای این مسائل جایش را به سوژه‌های ناب‌تری می‌داد. من در بدترین شرایط اقتصادی یا شرایط سیاسی سکان‌دار شدم اما من از خانواده خود سینمای ایران و رنج‌کشیده هستم و درد شما را می‌فهمم.

او ادامه داد: من برای بهبود این شرایط تلاش خواهم کرد. جلسات مکرری هم برای بهبود وضعیت داشتم و علیرغم حرف‌های بعضی از عزیزان من فکر می‌کنم افق‌های آینده روشن است. دغدغه من تنها سینمای مستند نیست و تمامی اهالی خانواده سینما را در بر می‌گیرد. سال بعد، سال بهتری خواهد بود و سال ۱۴۰۳ سالی بهتر در زمینه اقتصاد سینما، معیشت و تولید خواهد بود.

خزاعی در پایان سخنانش گفت: در همین‌جا درگذشت ناصر طهماسب صدای ماندگار را تسلیت می‌گویم و همچنین برای کیانوش عیاری که ساعتی قبل به دلیل سکته بستری شده‌اند آرزوی سلامتی می‌کنم.

جوایز بخش ملی

در بخش جایزه ملی، جایزه بهترین کارگردانی مستند کوتاه به فیلم پورزال به کارگردانی احسان فرخی‌فرد و ماریا ماوتی رسید.

جایزه بهترین کارگردانی فیلم‌ مستند نیمه بلند در بخش ملی را  سیدمصطفی سیدالحسین برای فیلم‌ هفت سال اینجا دریافت کرد.

جایزه بهترین پژوهش بخش ملی هم، به حامد کلجه‌ای برای مستند آذرآبادگان اهدا شد.

محمدرضا ابوالحسنی جایزه بهترین نویسنده گفتار متن  را برای مستند دوئل بوکمال دریافت کرد.

زنده‌یاد ناصر طهماسب نیز، جایزه بهترین گوینده گفتار متن  را برای مستند مِی ۱۹۶۸ از  آن خود کرد.

جایزه بهترین صداگذاری به حسن مهدوی برای مستند آب بندان رسید.

اکبر ابراهیمی هم، برای مستند آخرین کوسه نهنگ جایزه بهترین موسیقی متن را دریافت کرد.

همچنین جایزه بهترین تدوین را حسن وزیرزاده، ساسان فلاح‌فر و عباس وهاج برای مستند دوئل بوکمال  از آن خود کردند.

تندیس جشنواره برای بهترین تصویربرداری به‌صورت مشترک به رامتین بالف و رشاد بالف برای مستندهای آخرین کوسه نهنگ و مهدی آزادی برای مستند پورزال رسید.

هیات داوران جشنواره جایزه  ویژه خود را به علی فراهانی صدر برای مستند «قوی‌دل» و جابر بادیاد برای مستند دختر کوه نور اهدا کردند.

جایزه بهترین کارگردانی فیلم‌ مستند بلند به خانواده خلج به کارگردانی مصطفی حاجی‌قاسمی و مریم الهامیان رسید.

تندیس بهترین فیلم مستند این دوره از جشنواره سینماحقیقت هم به کارگردانی مهدی ایمانی شهمیری برای مستند تکثیر در اسارت اهدا شد.

جایزه ویژه دبیر جشنواره به مستند رزیدنت به کارگردانی امیرمحمد کوچک‌زاده و مستند پدگر به محمد دین‌دشتی رسید.

همچنین جایزه ویژه دبیر جشنواره به احمد قوی‌دل شخصیت فیلم قوی دل اهدا شد.

قوی دل هنگام دریافت جایزه گفت: از دبیر جشنواره سینماحقیقت و هیات داوران سپاس‌گزار هستم. همه موفقیت‌های ما بر دوش رسانه بود و من از اهالی رسانه ممنونم که آن‌ها هستند که خطر می‌کنند و صدای ما را به گوش می‌رسانند.

سید صادق کاظمی جایزه استعداد نو را برای مستند «برار انیسه» دریافت کرد

جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران این دوره از جشنواره به سعید الهی تهیه‌کننده مستند «قوی‌دل» اهدا شد.

حقیقت سینمای فاخر ما

در پایان این مراسم نیز علی دهکردی مدیرعامل خانه سینما گفت: در روزهای اولی که من برای مسئولیت خانه سینما انتخاب شدم، یک تاکسی اینترنتی گرفتم و بعد راننده تاکسی به من گفت که من مستندسازم و عضوی از خانه سینما. همان لحظه من فکر کردم کلید خانه‌ای را در دست گرفتم که یک مستندساز به‌عنوان موتور دانش، خلاقیت و هنر راننده تاکسی اینترنتی شده است. اما حالا خوشحالم که این جوان در این سالن جایزه گرفت و جمعیت انبوهی برای او دست زدند. امیدوارم سینماحقیقت بتواند حقیقت سینمای فاخر ما را به گوش و چشم کسانی که چشم و گوش‌شان را بر حقیقت سینما بسته اند، باز کنند.