اتحادیه اروپا خواستار سرعت بخشیدن به تلاش‌های دیپلماتیک برای ازسرگیری اجرای برجام شد

“اولوف اسکوگ “این مطلب را روز پنجشنبه در نشست دوره ای شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ مطرح کرد و افزود: احیای برجام بهترین راه برای ایران است تا از مزایای کامل اقتصادی این توافق بهره مند شود. وی افزود که در نتیجه از سرگیری اجرای برجام، تحریم‌ها را به طور جامع رفع خواهد و جامعه جهانی را به همکاری با ایران تشویق می‌کند.

نماینده اتحادیه اروپا به تبعات ناشی از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های یکجانبه علی ایران اشاره کرد و یادآور شد که ایالات متحده همچنین تحریم‌های جدیدی را در ارتباط با برنامه هسته ای ایران وضع کرده است.

این درحالیست که وی مدعی شد اتحادیه اروپا تمام تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را از زمان اجرای برجام رفع کرده است. اسکوک بر همین اساس تصریح کرد: اتحادیه اروپا تعهد خود را به اجرای کامل و موثر برجام مورد تاکید قرار داده و از تمام کشورها می‌خواهد که از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ حمایت کنند.

دیپلمات اروپایی سپس بدون اشاره به تعلل در تصمیم‌گیری و زیاده‌خواهی‌های ایالات متحده آمریکا در مذاکرات وین گفت: «حدود یک سال پیش مذاکرات احیای برجام نزدیک پایان بود اما متاسفانه امکان رسیدن به توافق فراهم نشد. از آن زمان هم فضا برای احیای برجام مساعد نبوده است.» وی با این حال عنوان کرد که پیش‌نویس توافق برای ازسرگیری اجرای برجام هنوز روی میز است.

اسکوگ همچنین با اشاره به تدابیر جبرانی ایران در برجام و تکرار ادعاها علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان گفت که ایران از تعهدات هسته‌ای خود فاصله زیادی گرفته است. وی این مساله را در کنار مسائل سیاسی پادمانی میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران قرار داد و مدعی شد که همکاری‌های میان دو طرف برای حل‌وفصل موضوع به کندی پیش می‌رود.

نماینده اتحادیه اروپا با این حال از پیشرفت‌های حاصل شده در پی توافق اسفند ماه گذشته میان آژانس اتمی و ایران استقبال کرد و گفت: از ایران می خواهیم که بدون فوت وقت در همین مسیر حرکت کند و دستگاه‌های نظارتی آژانس را دوباره فعال کند.

وی در بخش دیگری از اظهاراتش به ابراز نگرانی درباره ادعای مشارکت نظامی ایران و روسیه در جنگ اوکراین پرداخت و مدعی شد که ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه «نه تنها متوقف نشده که گسترش یافته است»

اسکوگ با بیان اینکه «اتحادیه اروپا از ایران می‌خواهد که به این همکاری نظامی با کشوری که منشور ملل متحد را نقض می‌کند پایان دهد» به ارائه تفسیری غلط از قطعنامه ۲۲۳۱ پرداخت و مدعی شد که این همکاری، برخلاف قطعنامه یادشده است.

وی در آخرین بخش از سخنانش، از اعضای باقی‌مانده در برجام و ایالات متحده خواست که به مسیر گفت‌وگو پایبند باشند و افزود که جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا «با اعضای برجام و ایالات متحده در تماس است تا راه حل دیپلماتیک درباره برنامه هسته‌ای ایران پیدا کند و از تمام طرف‌های می‌خواهد که تلاش‌های دیپلماتیک خود را در این زمینه طی هفته‌ها و ماه‌های آینده سرعت بخشد.»

نشست دوره ای شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا در خصوص ایران و بررسی پانزدهمین گزارش آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد درباره اجرای این قطعنامه آغاز شده است.

مطابق قطعنامه ۲۲۳۱، هر شش ماه یکبار گزارش دبیرکل سازمان ملل در نشست عادی شورای امنیت سازمان ملل ارائه می شود که چهاردهمین گزارش دبیر کل سازمان ملل درخصوص اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام ۱۹ دسامبر (۲۸ آذرماه) و امروز ۱۵ تیرماه (۶ جولای/ژوئیه) نشست دوره ای جدید برای بررسی پانزدهمین گزارش دبیر کل سازمان ملل درباره این قطعنامه برگزار شده است.

در گزارش دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت که دیروز منتشر شد، آمده است: برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام که توسط چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلیس، آمریکا و اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی ایران در ۱۴ جولای ۲۰۱۵ منعقد شد و شورای امنیت در قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ آن را تایید کرد، نتیجه مذاکرات فشرده در طول چندین سال برای دستیابی به اهداف مشترک منع گسترش سلاح های هسته ای و امنیت منطقه ای بود، به نحوی که منافع اقتصادی ملموسی را برای مردم ایران به ارمغان آورد. هشت سال از امضای این توافق گذشته است و من همچنان متقاعد هستم که توافق بهترین گزینه موجود برای تضمین ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه هسته ای ایران است.

ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.

اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما همچنان سیاست های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته و به بهانه حقوق بشری در حمایت از ناآرامی ها در ایران و نیز قدرت پهپادی ایران و ادعای بکارگیری این پهپادها از سوی روسیه در جنگ علیه اوکراین تحریم هایی را وضع کرده است.

ایران با وجود بدعهدی طرف‌های غربی حداکثر شجاعت و بصیرت خود را با موافقت برای مشارکت در مذاکرات به منصه ظهور گذاشت؛ اما نتیجه مذاکرات به دلیل عواملی همچون تناقض در رفتار، تعلل در تصمیم‌گیری، زیاده‌خواهی و طرح درخواست‌های جدید از سوی آمریکا معطل ماند.

جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه عمل کند، امکان دستیابی به توافق در وین وجود دارد. توافق مد نظر ایران، سندی است که تحریم‌ها به صورت حداکثری رفع و منطقه‌ هم از اجرای آن بهره‌مند شود.