مالیات ستانی عادلانه از کارمندان تا پزشکان/ فشار مالیات بر سوپرمیلیاردرهای فراری

طبق ماده ۹۳ قانون مالیات های مستقیم درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌های این قانون در ایران تحصیل کند پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل است.

مالیات بر درآمد مشاغل، یکی از انواع مالیات های مستقیم بر پایه درآمد است. این نوع مالیات را افرادی پرداخت می کنند که اصطلاحاً به آن‌ها کسبه، اصناف، پیشه‌وران و صنعت گران گفته می‌شود.

مقایسه درآمدهای مالیاتی در سال های ۹۸ تا ۱۴۰۱ نشان می دهد که سرانه مالیات پرداختی توسط مشاغل در سال ۱۴۰۰حدود ۵.۸ میلیون تومان و در سال ۱۴۰۱ حدود ۶.۱ میلیون تومان بوده است. این در حالی است که با توجه به تعداد کارمندان دولت (۲.۳ میلیون نفر) و درآمد وصولی مالیات حقوق کارکنان بخش عمومی، سرانه مالیات دریافتی از کارمندان در سال ۱۴۰۰، حدود ۸.۸ میلیون تومان و در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰ میلیون تومان بوده است. این امر نشان می دهد که کارمندان دولتی ۱.۵ برابر مشاغل مالیات پرداخت می‌کنند.

بر اساس بررسی های سازمان امور مالیاتی، بخش اعظم شکاف مالیاتی کشور (مجموع فرار و اجتناب مالیاتی) در بخش مالیات مشاغل است. صرفا حدود ۲۰ درصد از مالیات بالقوه مشاغل، وصول می شود یعنی مشاغل فقط یک پنجم مالیات واقعی خود را می پردازند.

نگاهی به سرانه مالیاتی اصناف پردرآمد نشان می دهد که شکاف مالیاتی در این اصناف هم قابل توجه است. به عنوان مثال، سرانه مالیات ابرازی پزشکان در سال ۱۴۰۱ (عملکرد سال ۱۴۰۰) ۲۲.۳ میلیون تومان و این رقم برای دندانپزشکان ۱۶.۴ میلیون تومان بوده است. این رقم برای وکلا و بنگاه‌های املاک حدود ۲ تا ۳ میلیون تومان بوده است.

این آمارها نشان می دهد که اصناف درآمد واقعی خود را اعلام نمی‌کنند و یا با عدم استفاده از کارتخوان‌ها و یا درخواست کارت به کارت به دنبال استفاده از ترفندهای فرار مالیاتی هستند این در حالی است که از کارمندان پیش از دریافت حقوق، مالیات کسر می‌شود.

رصد تراکنش‌های بانک سوپر میلیاردرهای فرار مالیاتی

سازمان امور مالیاتی کشور برای شناسی فرارهای مالیاتی، تراکنش‌های بانکی صاحبان مشاغل را مورد رصد و بررسی قرار می‌دهد و بر اساس میزان درآمد، مالیات را اخذ می‌کند. از این رو هر گونه کارت به کارت کردن و یا دریافت وجه نقد و انتقال آن به حساب مورد پیگیری قرار می‌گیرد.

همچنین سازمان مالیاتی، سامانه مودیان و قانون پایانه‌های فروشگاهی را راه‌اندازی کرده است. بر این اساس هر گونه خدمات و معامله‌ها در این سامانه ثبت و صورتحساب الکترونیکی صادر می‌شود. در کنار راه‌اندازی این سامانه در راستای شناسایی فرارهای مالیاتی، اقداماتی از جمله تقویت ساختاری مبارزه با فرار مالیاتی، سازماندهی مجدد واحدهای اجرایی بازرسی و مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی در ادارات کل کشور، تعیین ۳۰ صنف برای بررسی تخصصی و ارائه روش‌های فرار مالیاتی، راهکارهای مقابله و مصادیق مهم، ساماندهی فهرست مؤدیان فاقد اعتبار مالیاتی، درج ۲۲۱ مؤدی جدید در فهرست مؤدیان فاقد اعتبار مالیاتی، پالایش فهرست مؤدیان فاقد اعتبار مالیاتی موجود در تارنمای عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده و اعلام اقدامات مورد نیاز برای دفتر فناوری اطلاعات در بازطراحی فرآیند سامانه جدید ثبت اطلاعات مؤدیان فاقد اعتبار مالیاتی صورت گرفته است.

در همین راستا تهیه پیش نویس دستورالعمل نحوه شناسایی و مقابله با شرکت‌های مشکوک به کاغذی و معاملات صوری، تعامل با دبیرخانه ستاد هماهنگی و مبارزه با مفاسد اقتصادی جهت تصویب مصوبه پیشگیری و شناسایی شرکت‌های کاغذی و تعیین وظایف سایر دستگاه‌های اجرایی در این خصوص، استخراج اطلاعات مربوط به معاملات ثبت شده در سامانه صورت‌معاملات فصلی (موضوع ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم) توسط مؤدیان مالیاتی را با مؤدیان فاقد اعتبار مالیاتی، به ارزش معاملات مجموعاً هزار و ۲۴۷ هزار میلیارد ریال (عملکرد ۹۶ تا ۹۹) و ارسال به ادارات کل جهت رسیدگی وفق مقررات بخشنامه‌های فوق و شناسایی مؤدیان واقعی به ادارات کل امور مالیاتی نیز انجام شده است.

هشدار به پزشکانی از کارتخوان استفاده نمی‌کنند

رییس سازمان امور مالیاتی کشور نیز ضمن استقبال از ایجاد شعب مالیاتی مخصوص پزشکان، بر اصلاح ضرایب مالیاتی آنان تاکید کرد و گفت: تقاضا داریم پزشکان محترم نسبت به انجام تکالیف قانونی خود اهمال نکنند تا هنگام رسیدگی و تشخیص مالیات دچار زحمت مضاعف نشوند.

محمد هادی سبحانیان همچنین در خصوص عدم استفاده برخی مودیان از جمله پزشکان از دستگاه پوز، اعلام کرد: باید به صنوف مختلف اطلاع رسانی شود که اگر از دستگاه پوز استفاده نکنند هم اطلاعات گردش حساب معاملات آنها در اختیار سازمان قرار می گیرد؛ بنابراین عدم استفاده از دستگاه پوز امری بیهوده برای فرار از پرداخت مالیات است.

طبق آخرین گزارش سازمان امور مالیاتی کشور، اسامی ۵ هزار و ۶۷۶ پزشک دارای گزارش عدم استفاده از پایانه‌های فروشگاهی به سازمان نظام پزشکی و ادارات کل امور مالیاتی برای اقدامات تکمیلی از جمله تذکر کتبی، عدم شمول استفاده از تسهیلات تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم و بازدید میدانی ارسال شده است.

همچنین از سوی گزارش‌های مردمی، ۲ هزار و ۶۳۳ مورد گزارش‌های عدم استفاده از کارتخوان اصناف برای درج در پرونده و لحاظ در رسیدگی صورت گرفته شده است.