سرانجام بافت تاریخی قم اندرخم پیچ و تاب های اداری

اکنون در مورد وسعت بافت تاریخی شهر قم که برای بهسازی منازل در آن مکان محدودیت هایی وجود دارد شاهد ورود کمیسیون ماده پنج استان قم هستیم.

در مورد بافت تاریخی شهر قم هم چنین شاهد تعامل نظر بین دستگاه هایی چون اداره کل راه و شهرسازی و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم چنین شهرداری قم هستیم.

مدیرکل حفظ و احیاء بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یکم اردیبهشت ماه امسال گفت: مخالفت جدی با مصوبه کمیسیون ماده ۵ که خارج از حدود تکالیف قانونی به تصویب رسیده را اعلام می کنیم و اقدامات لازم برای لغو این مصوبه از طریق شورای عالی معماری و شهرسازی در حال انجام است.

فاطمه داوری گفت: محدوده بافت تاریخی شهر قم در سنوات گذشته توسط معاونت میراث فرهنگی تعیین و ابلاغ شده علاوه بر تعیین محدوده تاریخی، ضوابط اختصاصی این محدوده نیز توسط وزارت میراث فرهنگی تعیین و به کلیه مقامات ملی و استانی مربوطه ابلاغ شده است.

وی تصریح کرد: موارد تعیین آثار ملی و واجد ارزش و تعیین حریم اختصاصی و عمومی برای این آثار صرفا در حیطه اختیارات و تکالیف وزارت میراث فرهنگی است و سایر نهادها ملزم به رعایت موارد اعلامی و ضوابط حفاظتی و حریم مربوط به آن هستند.

مدیرکل حفظ و احیاء بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی وزارت میراث فرهنگی، تعیین و ابلاغ محدوده بافت تاریخی و ضوابط آن را صرفا در حیطه تکالف حاکمیتی وزارت میراث فرهنگی دانست و افزود: سایر نهادهای ملی و استانی صرفا می‌توانند نسبت به تهیه طرح‌های ویژه برای این محدوده‌ها برای حفاظت و احیاء آن با همکاری این وزارتخانه اقدام کنند.

داوری با اشاره به اینکه مصوبه کمیسیون ماده ۵ قم که مورد مخالفت مدیرکل میراث فرهنگی استان نیز قرار گرفته، کلیه ملاحظات و حدود قانونی مربوط به این موضوع را نادیده گرفته، اظهار داشت: از سوی معاونت میراث فرهنگی ضمن اعلام مخالفت جدی با این مصوبه که خارج از حدود تکالیف قانونی کمیسیون ماده ۵ به تصویب رسیده، اقدامات لازم برای هماهنگی و پیگیری از طریق شورای عالی معماری و شهرسازی و لغو مصوبه در حال انجام است.

شهر، موجودی زنده است که نیاز دارد هر روز خود را به روز کند

کارشناس شهرسازی و دفتر فنی استانداری قم در این زمینه گفت: شهر موجود زنده ای در حال رشد و گسترش است و برای این که بتواند به حیات خود ادامه دهد نیاز دارد که هر روز خود را به روز کند.

صابر مصورزاده افزود: دیدگاهی که در مورد بافت تاریخی شهر قم هست متفاوت با موضوع زنده بودن شهر است و در طول ۱۰۰ سال اخیر بافت های با ارزش بتدریج به دلیل نادیده گرفته شدن توسط متولیان بویژه میراث فرهنگی و عدم ارائه تسهیلات مناسب برای احیا کردن بافت ها قسمت عمده ای از آن ها از بین رفته و تبدیل به بافت فرسوده شده است و مردم ساکن در آن ها با مشکلات زیادی مواجه هستند.

وی ادامه داد: محدود کردن بافت های شهری به نام هایی چون بافت تاریخی از نظر میراث فرهنگی وجهه خوبی دارد و اگر از نظر شهرسازی عوامل اجتماعی،‌ اقتصادی و زیست محیطی را در نظر بگیریم ساختمان های با ارزش می تواند در تصمیم گیری های بزرگ و کلان برای زنده کردن هسته مرکزی شهرها کمک کند.

مصورزاده افزود: هسته مرکزی شهر قم جهت مقابله با حوادث طبیعی و غیر طبیعی خطر پذیر است و تاب آوری آن بسیار پایین است. قرار گرفتن شهر بر روی گسل و خطر سیلاب به خاطر رودخانه قمرود و حوادث انسان ساز خطرات زیادی را برای مردم بافت قدیمی ممکن است بوجود آورد.

وی بیان کرد: مسئولان شهری در مسئولیت بزرگی که به عنوان مسئول شهری پذیرفته اند باید به تمام عوامل تاثیرگذار شهر توجه کرده و صرفا به بحث های کالبدی توجه نکنند. اولویت ما در تمام مسایل ساکنان شهرها و حیات و امنیت آن ها باشد و با وجود این مردم است که شهر معنا پیدا می کند. از این نظر باید کاری را برای بافت تاریخی شهر قم انجام می دادیم تا بتوانیم زندگی را به این بافت برگردانیم چون ساکنان آن مشکلات زیادی دارند و خواهان آن هستند که اقتصاد شهری و دسترسی های آن ها و نوسازی بافت آن ها مدنظر قرار گیرد.

این کارشناس شهرسازی ادامه داد: خانه های تاریخی هم در طرح جدید مدنظر است لذا پیشنهادی در کمیسیون ماده پنج استان قم داده شد تا پلاک های با ارزش در حدود ۶۰۰ پلاک توسط میراث فرهنگی شناسایی شود که حدود ۲۰۰ پلاک از گذشته تاکنون تخریب شده و از ارزش تاریخی و میراثی خارج شده اند و ۴۰۰ پلاک در محدوده ۳۰۰ هکتاری بافت تاریخی توسط مالکان نگهداری می شود لذا سعی خواهد شد با حفظ این پلاک های با ارزش پلاک های مجاور از نظر ارتفاع و تعداد طبقات محدودیت داشته باشند.

وی بیان کرد: در طرح کمیسیون ماده پنج قرار است ۲۰۰ هکتار از بافت از محدوده بافت تاریخی خارج کنیم تا مردم بتوانند ساخت و سازهای خود را انجام دهند و شهر از حالت بافت فرسوده خارج شود این تصمیم در جهت حفظ امنیت اقتصاد شهری و احترام به ساکنان بافت فرسوده شهری است و امیدواریم شورای عالی شهرسازی با این نظر استان موافقت کند.

مصورزاده افزود: امید است با این اقدام،‌خدمات مطلوبی به ساکنان هسته مرکزی شهر با ایجاد هتل ها و مسافرخانه های جدید ارائه کرد و از خانه های تاریخی که در آینده حفظ خواهد شد استفاده مطلوبی ببریم.

تعریض معابر بزرگ ترین مزیت طرح جدید کمیسیون ماده پنج است

رئیس دبیرخانه کمیسیون های تخصصی اداره کل راه و شهرسازی استان قم نیز گفت که بافت تاریخی مصوب ۳۱۵ هکتار مساحت دارد اما در طرحی که میراث فرهنگی به عنوان طرح بافت تاریخی آورده بود مساحت بیشتر بود و مورد قبول کمیسیون ماده پنج قرار نگرفت.

جلال حقیقی افزود: میراث فرهنگی قم ۶۷۵ خانه را به عنوان خانه تاریخی به کمیسیون ماده پنج استان قم به عنوان خانه های با ارزش معرفی کرده بود و در جلسه آخر کمیسیون قرار شد هیات سه نفره ای از میراث فرهنگی، راه و شهرسازی و شهرداری از این تعداد خانه بازدید کنند.

وی ادامه داد: این هیات سه نفره از خانه ها بازدید کردند و در نهایت حدود ۴۰۰ خانه با ارزش میراث فرهنگی احصا شد و کمیسیون ماده پنج آن ها را به عنوان خانه با ارزش تایید کرد.

وی در پاسخ به این سئوال که آیا در بافت تاریخی احداث ساختمان بلند غیرمجاز است؟ گفت: در مورد ۴۰۰ خانه مصوب شده با ارزش ساخت و سازها در حاشیه آن ها مطابق با ضابطه بافت تاریخی انجام می شود اما در بقیه نقاط طبق طرح تفصیلی شهر قم عمل می شود بدان معنا که در برخی نقاط ساخت و ساز با تراکم کم خواهد بود ،‌ در برخی نقاط ویلایی احداث می شود و در برخی مکان ها اجازه احداث طبقه بیشتر را شاهد هستیم.

رئیس دبیرخانه کمیسیون های تخصصی اداره کل راه و شهرسازی استان قم با اشاره به بزرگ ترین مزیت تصمیم جدید در مورد بافت تاریخی شهر قم گفت: زمانی که در محدودیت ۳۱۵ هکتار بودیم هر اقدامی که می خواست در این نقاط انجام بشود مجوز میراث فرهنگی را می خواست و گرفتن مجوز بسیار دشوار بود اما اکنون اتفاق خوب در مصوبه جدید این است که معابر که جزو چالش ها و مطالبات اصلی مردم بود را می توان با آسانی بیشتری تعریض کرد، چراکه اکنون بسیار باریک هستند و رفت و آمد خودرو در آن ها بسیار دشوار است و نیاز به مجوز میراث فرهنگی ندارد.