قنات‌های رهاشده در شهرری عامل تشدید فرونشست زمین

علی بیت‌اللهی در گفت‌وگو با کاتنا در شهرری، با اشاره به گسترش پدیده فرونشست در جنوب تهران، اظهار داشت: فرونشست زمین در دو نوع تدریجی و ناگهانی رخ می‌دهد. در حالی که فرونشست تدریجی به مرور زمان سطح زمین را پایین می‌آورد، نوع دوم که به فرو‌ریزش معروف است، به سرعت و به شکل ناگهانی رخ داده و خطرات گسترده‌ای به همراه دارد و شهرری از مناطقی است که شاهد چنین فرو‌ریزش‌های ناگهانی است.

قنات‌های رهاشده و تأثیر آن بر فرونشست زمین

وی با اشاره به پیشینه تاریخی شهرری و تأثیر قنات‌های قدیمی در این منطقه، بیان کرد: تمام قنات‌های استان تهران به شکل قیف‌مانند به سمت باغات و اراضی ری منتهی می‌شوند. این قنات‌ها دارای سند رسمی در اداره ثبت املاک هستند، اما با تغییر کاربری باغات به ساختمان، این قنات‌ها بدون نگهداری رها شده‌اند.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ادامه گفت: در برخی ساختمان‌های جدید، مسیر قنات‌های قدیمی وجود دارد، اما به دلیل عدم ترمیم و نبود حفاظ‌های مناسب، آب‌های سطحی حاصل از بارندگی یا چاه‌ها به داخل تونل‌های قنات نفوذ کرده و موجب ریزش سقف آن‌ها می‌شود. این امر در سطح زمین نشست‌های ناگهانی و گسترده‌ای را ایجاد کرده است.

لزوم تعیین متولی برای قنات‌های رهاشده

بیت‌اللهی با تأکید بر اینکه یکی از چالش‌های اصلی در رسیدگی به قنات‌ها، عدم وجود متولی مشخص است، ادامه داد: به دلیل مشکلات حقوقی، بسیاری از این قنات‌ها شخصی محسوب شده و مالکان آن‌ها یا در قید حیات نیستند یا به نگهداری آن‌ها توجهی ندارند. از سوی دیگر، ارگان‌های دولتی که از این قنات‌ها بهره‌برداری می‌کنند نیز مسئولیتی در قبال آن‌ها بر عهده نمی‌گیرند.

وی پیشنهاد داد که مسئولیت نگهداری از این قنات‌ها به یک نهاد اجرایی، همچون شهرداری تهران، واگذار شود و هشدار داد: در صورت بی‌توجهی به این موضوع، فرونشست‌های ناگهانی و ریزش زمین در مناطق دارای قنات، معادن و ساخت‌وسازهای سنگین افزایش یافته و خطرات جانی و مالی جدی در پی خواهد داشت.